Z pewnością pamiętasz czasy swojego liceum, gdy na lekcjach nie tylko się uczyłeś, ale także czerpałeś z tego, że możesz spędzać czas ze swoimi przyjaciółmi oraz ulubionymi nauczycielami. Mimo to, że prawdopodobnie pamiętasz wszystkie zabawne historie związane ze swoimi znajomymi, jest nikła szansa na to, że pamiętasz chociażby główne motywy powieści ,,Lalka”. Pozwól, że przypomnę Ci małe co nieco na temat tej wybitnej powieści.
Lalka Prusa
,,Lalka” jest to powieść realistyczna napisana przez Bolesława Prusa. Powieść ta już od samego początku różniła się od innych książek tego typu, ponieważ początkowo była ona publikowana na łamach dziennika ,,Kurier codzienny”. Można powiedzieć, że powieść ta była odpowiednikiem dzisiejszych seriali, ponieważ podobnie jak one, powieść Prusa wprost elektryzowała i przyprawiała o dreszcze ludzi w tamtych czasach. Ludzie szaleli za historią o Wokulskim nie tylko ze względu na ciekawość o jego dalsze podboje związane z Izabelą Łęcką.
Powieść wzbudzała takie emocje przede wszystkim dlatego, że poruszała ważne problemy, które dotyczyły ludzi personalnie, dzięki czemu powieść nabrała bardziej uniwersalnego wydźwięku, przez co każdy mógł się utożsamić z jedną z postaci. Przykładem na to, że ,,Lalka” okazała się strzałem w dziesiątkę wśród ówczesnego społeczeństwa jest to, że ludzie ze wsi często spotykali się tylko po to aby poczytać lub posłuchać fragmentu powieści.
Nie wiele osób potrafiło wtedy czytać, dlatego właśnie popularnym rozwiązaniem były spotkania mające na celu zaznajomienie się z treścią lektury, podczas których przeważnie jedna osoba czytała, a cała reszta spragnionych słuchaczy, wytężała zmysły by zapamiętać z tego spotkania jak najwięcej. Gdy powieść cieszyła się wystarczająco dużą popularnością (można powiedzieć, że okazała się prawdziwym hitem) została wydana w formie książki w wydawnictwie „Gebethner i Wolff” w 1890 roku.
Jak powstała Lalka?
Ciekawą anegdotą jest sam fakt powstania ,,Lalki”. Otóż inspiracją dla Bolesława Prusa była prawdziwa historia opisana w gazecie „Gazeta Polska” (dokładna data ukazania się artykułu to 9 luty 1887. Był to 30 numer tej gazety.) W artykule opisywany był proces młodej kobiety, która została oskarżona o kradzież tytułowej lalki. Prus był wtedy w trakcie pisania powieści, jednak pod wpływem przeczytanego artykułu postanowił wpleść do niej fragment o wcześniej wspomnianym procesie, samą powieść nazwać ,,Lalka”. Warto przy tym wspomnieć, że pierwotnym tytułem miał być ,,Dwa pokolenia” ze względu na walkę ideową ludzi młodych oraz starych.
Główny bohater
Głównym bohaterem powieści jest Stanisław Wokulski. Urodzony w latach trzydziestych XIX w., prawdopodobnie w zubożałej rodzinie szlacheckiej, mozolnie piął się w górę. Był bardzo ambitnym mężczyzną, który za sprawą ciężkiej pracy w piwiarni Hopfera, mógł sobie pozwolić na naukę w wyższej szkole. Wokulski prawdziwie fascynował się nauką, jego konikiem były nauki przyrodnicze, miał on bowiem szczególną zdolność: umysł badacza i odkrywcy. Możliwe, że po szkole zostałby wybitnym naukowcem, jednak miłość pokrzyżowała mu plany.
Stanisław był wielkim patriotą, kochał swój kraj a na dowód tego, postanowił wziąć udział w powstaniu styczniowym. Miał także talent do interesów, potrafił bowiem zrobić biznes nawet z najgorszej rzeczy. I tak dzięki interesom na wojnie udało mu się kilkukrotnie pomnożyć majątek, który został mu po małżeństwie z Małgorzatą Minclową, wdową po właścicielu sklepu. Stanisław Wokulski to prawdziwy wzór cnót, albowiem przez całą powieść stara się pomóc biednym członkom społeczeństwa, realizując tym samym ideę pracy u podstaw.
Co to praca u podstaw?
Jest to jedno z najbardziej rozpoznawalnych haseł pozytywizmu. Odnosi się ono do pracy, która miała się zaczynać u progów czyli u najniższej warstwy społeczeństwa, jaką wtedy byli chłopi oraz biedota. Wokulski jako jeden z nielicznych bohaterów powieści ,,Lalka” rozumiał, że praca u podstaw to jedyna możliwość by odbudować upadające społeczeństwo polskie. Jego troska o niższe warstwy społeczeństwa objawiła się w chwili w której wpadł na pomysł przekształcenia Powiśla – dzielnicy nędzy i biedy. Na jej miejscu miały powstać bulwary.
Ten pomysł był nie tylko bardzo dobrym rozwiązaniem architektonicznym, ale także niósł za sobą znalezienie miejsc pracy dla wielu warszawian. Pomimo tego, że Wokulski mógłby wydawać się wzorem obywatela, jego los skończył się tragicznie, ponieważ w skutek zawodu miłosnego postanowił on wyjechać, a słuch o nim zaginął. Niektórzy twierdzą, że Wokulski popełnił samobójstwo, inni jednak upierają się przy tym, że go widzieli. Niezależnie od tego, która wersja wydarzeń jest bardziej prawdopodobna, Stanisław Wokulski jest bez wątpienia bohaterem tragicznym.
